ชาวทะเลเป็นกลุ่มชนปริศนาที่มีบทบาทสำคัญในช่วงการล่มสลายของอารยธรรมยุคสำริดตอนปลาย เมื่อประมาณ 1,177 ปีก่อนคริสต์ศักราช หลักฐานทางประวัติศาสตร์ เช่น จารึกของอียิปต์โบราณที่วิหารเมดินัตฮาบู ระบุว่ากลุ่มชนเหล่านี้โจมตีอารยธรรมหลายแห่งรอบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน รวมถึงไมซีนี มิโนอัน ฮิตไทต์ คานาอัน และไซปรัส จนหลายอารยธรรมล่มสลายไปในช่วงเวลาที่ใกล้เคียงกัน ทำให้เกิดข้อถกเถียงว่าพวกเขาเป็นผู้รุกรานหรือเป็นเพียงผลพวงของกระบวนการเปลี่ยนแปลงในยุคนั้น
ชาวทะเลเดินทางด้วยเรือ ใช้อาวุธและกลยุทธ์ทางทหารที่แข็งแกร่ง ขณะที่บางแนวคิดมองว่าพวกเขาอาจเป็นนักรบเร่ร่อนที่อพยพจากถิ่นฐานเดิมเพราะปัญหาสิ่งแวดล้อมและความขัดแย้งทางสังคม การล่มสลายของอารยธรรมต่างๆ เป็นไปในลักษณะโดมิโน และเชื่อมโยงกับปัจจัยหลายด้าน เช่น ภัยแล้ง โรคระบาด และความไม่สงบภายใน บางหลักฐานบ่งชี้ว่าชาวทะเลอาจมีความเกี่ยวข้องกับฟิลิสเตีย ซึ่งต่อมาเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มชนปาเลสไตน์
แนวคิดเรื่องโลกาภิวัตน์ในยุคสำริดตอนปลายถูกนำมาเปรียบเทียบ โดยอารยธรรมโบราณมีเครือข่ายเชื่อมโยงกันอย่างซับซ้อน เมื่อหนึ่งล่มสลายก็ส่งผลต่ออีกหลายอารยธรรมในลักษณะลูกโซ่ ชาวทะเลอาจเป็นทั้งผู้รุกรานและผลพวงของยุคสมัยที่กำลังเปลี่ยนแปลง คำถามสำคัญคือพวกเขาเป็นต้นเหตุของความล่มสลาย หรือเป็นเพียงกลุ่มชนที่ต้องดิ้นรนเอาชีวิตรอดจากการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ของประวัติศาสตร์